Celem książki Ireneusza Kondrowa Grekokatolicyzm. Horyzonty wschodniej modlitwy jest wprowadzenie Czytelnika w życie modlitewne grekokatolików, czyli chrześcijan wschodniej tradycji bizantyjskiej. W Polsce są to wierni Ukraińskiego Kościoła Katolickiego. Książka jest próbą ukazania duchowości i mentalności grekokatolików szerszemu społeczeństwu, zwłaszcza polskiemu, wśród którego od dawna są oni obecni. Autor stara się odsłonić tajemnicę modlitwy Wschodu i przybliżyć zwyczaje wschodniej tradycji wszystkim, dla których jest ona obca i niezrozumiała.
Ireneusz Kondrów zaczyna prezentację horyzontów wschodniej modlitwy od pojęcia modlitwy. Najpierw wskazuje, że źródłem każdej modlitwy jest szukanie i odnalezienie Boga. Modlitwa jest wstępowaniem do Boga, wznoszeniem serca i umysłu do Boga, jest pamięcią i stanięciem przed Bogiem. Życie modlitewne chrześcijanina Kościoła Wschodniego przebiega w ustalonym rytmie dnia i kalendarza. Czas dnia i nocy oraz poszczególne pory roku to także czasy modlitwy. Autor podkreśla znaczenie zarówno modlitwy wspólnotowej, jak i codziennej modlitwy prywatnej, która jest indywidualnym spotkaniem i zjednoczeniem z Bogiem w prostocie i pokorze. Modlitwa nie może być formą skłaniania Boga do realizacji potrzeb doczesnych. Nie może przypominać supermarketu od spraw beznadziejnych (s. 149).
Autor podejmuje też temat związku modlitwy z teologią, czyli synergizm modlitwy i teologii. Zdaniem Ireneusza Kondrowa liturgia wschodnich chrześcijan jest formą dążenia do nawiązania relacji człowieka z Bogiem, dzięki czemu staje się teologią. Dla chrześcijanina tradycji bizantyjskiej teologia nie jest tylko nauką, wykładem, lecz wyrazem wewnętrznego spotkania z Bogiem. Miejscem spotkania człowieka z Bogiem jest Chrystus, w którym człowiek doświadcza miłości Boga.
Kolejnym horyzontem modlitwy wschodniej jest jej aspekt liturgiczny. Naczelne miejsce w kulcie liturgicznym Kościoła tradycji bizantyjskiej zajmują sakramenty, przez które dokonuje się „uświęcająca działalność Kościoła” (s. 41). Wśród sakramentów natomiast najważniejsza jest Eucharystia, która jest „źródłem całego życia liturgicznego Kościoła” (s. 249). Celebracja Eucharystii – Boskiej Liturgii przenosi człowieka do świętej, Bożej sfery, w której człowiek nawiązuje osobistą relację z Bogiem w Trójcy Przenajświętszej.
Duchowość wschodniego chrześcijaństwa tradycji bizantyjskiej charakteryzuje mentalność liturgiczna. Mentalność liturgiczna grekokatolików koncentruje się nie tylko na treściach liturgicznych, ale przede wszystkim na pięknie obcowania z Bogiem. Liturgia bizantyjskiego Wschodu to nie tylko nabożeństwo, nie tylko ryt liturgiczny, ale przede wszystkim miejsce objawienia się Boga. Charakterystyczną cechą wschodniej duchowości liturgicznej jest wrażliwość na piękno. Piękno i estetyka liturgii jest tu ważną cechą, która ułatwia wierzącemu komunikację z Bogiem i jest wyrazem synostwa Bożego (s. 214). Inną jeszcze oryginalną cechą duchowości bizantyjskiego Wschodu jest głębokie przekonanie, że w Liturgii Bóg przychodzi nie tylko do człowieka, do wspólnoty chrześcijan, lecz przenika całe stworzenie.
Autor podkreśla następnie znaczenie ikony i muzyki cerkiewnej w służbie modlitwy. W duchowości bizantyjskiego Wschodu ikona nie jest traktowana jako obraz czy fotografia rzeczywistości. Ikona ma znaczenie symboliczne, jest instrumentem wskazującym na obecność Boga i świata nadprzyrodzonego. Zasadniczą funkcją ikony jest służba wierze. Ikona nie jest tylko piękna jako dzieło sztuki, lecz przede wszystkim ze względu na zawartą w niej treść. Ikona wyraża treści i ducha Pisma Świętego, podobnie jak teksty liturgiczne. Swoją funkcję liturgiczną ikona otrzymuje podczas poświęcenia.
Następnym istotnym elementem duchowości i modlitwy wschodniej jest muzyka cerkiewna. Muzyka jest formą ikony, która jednoczy świat widzialny z niewidzialnym, duchowy z materialnym. Śpiew i muzyka cerkiewna są integralnym elementem liturgii Kościoła tradycji bizantyjskiej. Muzyka cerkiewna jest śpiewem wykonywanym bez towarzyszenia instrumentów. Bóg objawia się bowiem w żywym słowie, na które człowiek odpowiada również konkretnym słowem. Muzykę cerkiewną cechuje symfonia słowa i melodii, która wprowadza wiernych uczestniczących w Liturgii w modlitewne uniesienie.
Prezentacja horyzontów modlitwy Wschodu nie mogła pominąć tematu kultu Bogurodzicy w pobożności i liturgii Kościoła tradycji bizantyjskiej. Bogurodzica zajmuje tu bowiem szczególne miejsce. Podstawą kultu Bogurodzicy jest Jej Dziewicze i Boskie Macierzyństwo. Maria jest wysławiana jako Matka Chrystusa, jako Matka Boga, czyli Rodzicielka Boga – gr. Theotokos. Maria jako Theotokos jest więc nierozerwalnie złączona z Chrystusem i zajmuje najwyższą pozycję obok swego Syna. Matka Boża wstawia się za ludźmi, pomaga im i broni ich. Jej wstawiennictwo dokonuje się jednak wyłącznie w ramach pośrednictwa Chrystusa. Tytuły, z jakimi Kościół zwraca się w modlitwach liturgicznych do Bogurodzicy, wyrażają Jej godność, miejsce i rolę w dziele zbawczym Jezusa Chrystusa.
Konkludując, spostrzeżenia i wnioski zawarte w tomie Horyzonty wschodniej modlitwy oparte są na bardzo szerokim materiale literatury, do której Autor odwołuje się w licznych przypisach. Obfita literatura, z której korzystał, została też zebrana w spisie bibliograficznym. Książka Ireneusza Kondrowa Grekokatolicyzm. Horyzonty wschodniej modlitwy zasługuje więc nie tylko na polecenie jako lektury dla grekokatolików, którzy pragną pogłębić korzenie swojej duchowości, ale także wiernym innych Kościołów, zwłaszcza Kościoła rzymskokatolickiego w Polsce. Przedstawiciele Kościoła rzymskokatolickiego mogą w ten sposób nie tylko poznać duchowość i modlitwę bizantyjską, ale przez tę lekturę pogłębić swoją duchowość.
ks. prof. dr hab. Janusz Maria Czerski
Uniwersytet Opolski
**************
SPIS TREŚCI – stron 480
Przedmowa
Wprowadzenie
MODLITWA
U źródeł życia modlitewnego
Rytm modlitewny
Priorytet modlitwy wspólnotowej
Osobliwość modlitwy prywatnej
Modlitwa a komfort doczesny
Synergizm modlitwy i teologii
LITURGIA
O mentalności liturgicznej
Święte misteria
Wszyscy jesteśmy kapłanami Boga
Teofaniczny i służebny wymiar Liturgii
Powszechność Eucharystii
Ikona w służbie liturgii
Symbioza muzyki cerkiewnej i liturgii
KULT
Kult Bogurodzicy
Kult świętych
Zamiast zakończenia: modlitwa grekokatolika
Bibliografia
**********************
Cena książki 70 zł.
Każda książka posiada indywidualny nr 01/900 i podpis autora.
Książkę możesz zamówić:
Telefonicznie pod nr 609 315 408
Wysyłając sms na nr 609 315 408
Wysyłając e‑ maila na adres irenej@vp.pl
Płatności dokonasz po odbiorze książki
na rachunek bankowy
Fundacji APOKATASTAZA
PKO BP 09 1020 3613 0000 670201576404
z dopiskiem: Grekokatolicyzm t. 2
KUPUJĄC TĘ KSIĄŻKĘ, PRZEKAZUJESZ 70 ZŁ.
NA RZECZ RODZINNEGO DOMU DZIECKA
DZIAŁAJACEGO PRZY MONASTERZE SIÓSTR ŚWIĘTEJ RODZINY
W BÓBRCE W OBWODZIE LWOWSKIM W UKRAINIE
W RAMACH SPRZEDAŻY PIERWSZEGO TOMU GREKOKATOLICYZMU
„GREKOKATOLICYZM. OBLICZE WSCHODNIEJ WIARY”
ZEBRANO ŁĄCZNIE 29 000 ZŁ NA POMOC MEDYCZNĄ UKRAINIE.
Najnowsze komentarze