Parafia greckokatolicka p.w. Soboru Przenajświętszej Bogurodzicy i Proroka Eliasza w Hłomczy
niedziele i święta: 7:30;
w święta niebędące dniami wolnymi od pracy 17.00
Hłomcza oraz wszystkie miejscowości w gminach: Sanok, Dydnia, Nozdrzec
Księga Ślubów od 2004 r.
Księga Zgonów od 1991 r.
Wieś Hłomcza istniała już w czasach Rusi Halickiej, założono ją na prawie ruskim przed 1340 rokiem. W 1935 roku było tu 726 grekokatolików (według innych danych 710 Ukraińców na 790 mieszkańców wsi). Działała dwuklasowa, dwujęzyczna szkoła i czytelnia „Proswity”. W roku 1945 większość miejscowej ludności ukraińskiej została wysiedlona na teren obwodu tarnopolskiego Ukraińskiej Republiki Radzieckiej, wraz z wiernymi wyjechał proboszcz greckokatolicki ks. Mikołaj Aroneć. Pozostała we wsi ludność ukraińska z jakichś przyczyn w 1947 r. nie została deportowana na ziemie zachodnie Polski i pozostała na miejscu. W roku 1947 Kościół Greckokatolicki w Polsce uległ likwidacji i przechodzi do podziemia. Pozostali we wsi Ukraińcy po 1956 r. podjęli działania mające na celu odnowienie działalności parafii greckokatolickiej. W tym celu wierni zwracali się o pomoc do ówczesnego prymasa Polski Stefana Wyszyńskiego, jak również do władz państwowych PRL, jednak bez skutku. Po jednym z takich listów wysłanych do władz państwowych, do wiernych w Hłomczy zamiast kapłana greckokatolickiego przyjechał duchowny Polskiego Autokefalicznego Kościoła Prawosławnego. Mieszkańcy wsi zdecydowali się wówczas przyjąć kapłana prawosławnego do czasu, gdy Kościół Greckokatolicki będzie znów mógł działać legalnie. W 1989 r., gdy Kościół Greckokatolicki w Polsce odzyskuje osobowość prawną, wówczas wierni parafii Hłomcza powracają na jego łono.
Pierwszym administratorem odnowionej parafii został ks. Jan Łajkosz, który przebywał na parafii w latach 1990-1995. Z jego inicjatywy przeprowadzony został remont cerkwi i plebani. Kolejnymi administratorami byli: ks. Roman Pełeszczyszyn (do 8.07.1977), ks. Roman Kawecki (do 15.08.1998), ks. Oleksy Kujbida (od 15.08.1998). Administratorem parafii w latach 2003/2010 r. był ks. Ireneusz Kondrów. W 2004 roku utworzono Caritas parafii i podjęto działania mające na celu otwarcie domu pomocy społecznej im. metropolity A. Szeptyckiego.
Drewniana świątynia w Hłomczy została wzniesiona w 1859 r. Cerkiew o konstrukcji zrębowej, oszalowana deskami, trójdzielna, prezbiterium zamknięte prostą ścianą, z nawą na rzucie wydłużonego prostokąta i babińcem nie wyodrębnionym na bryle, należy do cenniejszych przykładów ukraińskiej drewnianej architektury cerkiewnej na terenach dzisiejszej Polski. We wnętrzu świątyni zachowało się cenne wyposażenie z połowy XIX w., szczególnie wyróżnia się ikonostas z XIX w. utrzymany w charakterze późnobarokowym.
XVII wieczne ikony pochodzące z poprzedniej cerkwi z Hłomczy, do 1945 r. znajdowały w kolekcji ukraińskiego muzeum „Łemkiwszczyna” w Sanoku, zaś obecnie w miejscowym Muzeum Historycznym. We Lwowie zachował się także statut hłomeckiego Bractwa Cerkiewnego z 1677 r. (jeden z najstarszych wiejskich statutów w przemyskiej eparchii), a także księgi urzędu wójtowskiego z lat 1664-1846 oraz przywileje królewskie z lat 1703-1744. Liturgiczne starodruki pochodzące z XVII i XVIII wieku, które zachowały się w miejscowej cerkwi, w połowie lat 90-ych XX w. zostały przekazane do greckokatolickiego Archiwum Archidiecezjalnego w Przemyślu.
Najnowsze komentarze