Nabożeństwa aliturgiczne

NABOŻEŃSTWA

Weczirnia (Nieszpory) – cerkiew rozpoczyna cykl nabożeństw od Weczirni, którą sprawuje się wieczorem, gdyż według starych przekazów dzień zaczyna się wieczorem. Na Weczirni wspomina się stworzenie świata i wychwala się Bożą Mądrość. Centrum nabożeństwa stanowi hymn na cześć Jezusa Chrystusa pt. Światło Ciche. Nabożeństwo kończy się hymnem sprawiedliwego Symeona: Teraz, o władco pozwól odejść słudze Twemu…Wyróżniamy Weczirnie: Mała – powszednią; Wielką – odprawianą w każdą sobotę i przed świętem św. polijelejnych; z Litiją (z błogosławieństwem chlebów, pszenicy, oleju i wina) – odprawia się w wigilię 12 wielkich świąt.

Poweczeria – odprawia się po wieczerzy przed nocnym spoczynkiem. Wyróżnia się Poweczeria: małe – odprawia się we wszystkie dni roku i duże – odprawia się w Wielkim Poście, na Wigilię Bożego Narodzenia i Chrztu Pańskiego, oraz Zwiastowania. Wzoruje się na modlitwie Jezusa, który modlił się po Ostatniej Wieczerzy przed swą śmiercią za grzechy całego świata w ogrodzie oliwnym.

Utrenia (Jutrznia) – modlitwa poranna w której dziękujemy Bogu za kolejny dzień życia i wspominamy przyjście na świat naszego Zbawiciela Jezusa Chrystusa. Wyróżnia się Jutrznię: małą powszednią – odprawianą przez cały rok, wielką – odprawianą w święta i niedziele, oraz Jutrznie Paschalną – sprawowaną w dzień Zmartwychwstania Jezusa Chrystusa.

Akafist (Akatyst) – jest to modlitwa odprawiana na stojąco, opiewająca życie Jezusa Chrystusa, Bogurodzicy, bądź świętego. Najstarszy akatyst pochodzi z pierwszej połowy IV wieku i był poświęcony Bogurodzicy.

Molebeń – podobnie jak akatyst nabożeństwo to może być poświęcone Jezusowi Chrystusowi, Bogurodzicy, bądź świętemu. Sprawuje się według określonego schematu: psalm, troparion- tekst opiewający np. świętego, ewangelia, litania, odpust – rozesłanie. Jest to modlitwa charakterystyczna dla grekokatolików, która powstała na przełomie XIX-XX wieku.

Panachyda – jest to greckie słowo: pas – cały i niks – noc, łącząc te słowa otrzymujemy: całą noc. Czyli panachyda jest to cało nocne nabożeństwo za umarłych. Obecnie nabożeństwo to nie zajmuje całej noc, ale nazwa pozostała. Dzisiaj jest to krótka modlitwa za zmarłych, posiadająca następujący schemat: naczało- początek (Święty Boże, Najświętsza Trójco i Ojcze Nasz), tropariony, litania za zmarłych, odpust i śpiew Wieczna Pamięć!

Parastas – jest to greckie słowo oznaczające pośrednictwo. Parastas jest to nabożeństwo przy pomocy którego wyprasza się u Boga odpuszczenie grzechów umarłemu. Parastas odprawia się w dzień śmierci i w dzień pogrzebu. Dosłownie oznacza nabożeństwo nad kolywom (jest to pszenica z miodem – symbol zmartwychwstania – ziarno pszenicy symbol odradzającego się życia, a miód symbol radości = w połączeniu otrzymujemy wieczną radość ).

Czasy – to przeważnie prywatne nabożeństwa, które odprawiały się według starego pomiaru czasu. Te Nabożeństwa były odczytywane w odpowiednich godzinach i otrzymały od nich nazwy: Czas Pierwszy – odpowiada godzinom porannym służy się po Utreni (Jutrzni) rano, Czas Trzeci i Szósty – odprawia się w godzinach 9 –12 w dzień, Czas Dziewiąty – odprawia się w godzinach 17-18 wieczorem.